Beperkte beweeglijkheid van en kracht in de handen van een patiënt met reumatoïde artritis kunnen een goede mondverzorging belemmeren. Door inzet van een ergotherapeut, een fysiotherapeut en een mondhygiënist kunnen de handmatige vaardigheden voor de mondverzorging worden verbeterd.
Om meer grip te krijgen op een tandenborstel is het een goede tip het handvat van de tandenborstel te verdikken. Een eenvoudige manier om dit te realiseren is bijvoorbeeld een handvat van een fietsstuur te nemen en dit te vullen met een verhardende siliconen kit. Als de kit nog zacht is, kan men de steel van de tandenborstel hierin drukken. Na het uitharden van de kit kan de tandenborstel met een stevige grip worden gehanteerd.
Een elektrische tandenborstel kan voor veel patiënten een goed alternatief zijn. Vaak zijn de resultaten van tandenpoetsen met een elektrische tandenborstel beter dan die van tandenpoetsen met een gewone tandenborstel.
Voor sommige patiënten met reumatoïde artritis kan een elektrische tandenborstel zelfs onmisbaar zijn. Een bijkomend voordeel van een elektrische tandenborstel is dat het handvat dikker is dan dat van een niet aangepaste manuele tandenborstel. Om de openingen tussen de tanden en kiezen te kunnen reinigen, moeten creatieve oplossingen worden bedacht.
Door een firma van mondverzorgingsproducten is de zogenaamde ‘kolibri’ op de markt gebracht. Dit is een klein apparaat met een plastic tandenstokertje dat door middel van een micromotor vibrerend tussen tanden en kiezen kan reinigen. Het apparaat past goed in de handpalm. Ook zijn er opzettandenstokers voor een elektrische tandenborstel verkrijgbaar.
Als extra maatregel of als mechanisch de spleetjes tussen tanden en kiezen reinigen helemaal niet meer mogelijk is, is het gebruik van een zogenaamde ‘waterpik’ een alternatief. Dit apparaat wordt ook wel monddouche genoemd. In plaats van deze te vullen met water zou met Perio-aid ®* (0.05% chloorhexidine) kunnen worden gebruikt. Het Perio-aid ®* wordt dan onder druk tussen de gebitselementen gespoten zodat voedselresten en plaque worden verwijderd.
Een nadeel van het gebruik van Perio-aid ®* is dat de machine hierdoor kan vastlopen. Dit kan worden voorkomen door na elk gebruik het apparaat goed door te spoelen met water. Door een lage concentratie Perio-aid ®*te gebruiken, kunnen de bijwerkingen hiervan, zoals een bruine verkleuring van de tong en de gebitselementen en een beïnvloeding van de smaak worden beperkt.
Naast het nemen van bijzondere en inventieve maatregelen voor een goede zelfzorg wordt een patiënt met reumatoïde artritis ook geadviseerd meer gebruik te maken van professionele mondverzorging, vooral als de zelfzorg moeilijker wordt.
Eenmaal per 3 maanden of nog frequenter een professionele mondreiniging wordt dan onontbeerlijk om een goede mondgezondheid te kunnen handhaven. De afname van de lichamelijke mobiliteit kan op den duur aanleiding zijn om de reguliere bezoeken voor algehele professionele mondzorg juist te verminderen of te staken, terwijl juist voor deze groep deze zorg extra nodig kan zijn.
Bekend is immers dat patiënten met reumatoïde artritis een risicogroep vormen voor het ontwikkelen van een ontsteking aan het tandvlees. Een tweede reden om de frequentie van tandarts- of mondhygiënist bezoek te vergroten is dat zich bij veel patiënten in een later stadium het secundaire syndroom van Sjögren ontstaat.
Bij deze afwijking ontstaan speekselklierzwellingen en een tekort aan speeksel. Door het tekort aan speeksel en de afgenomen buffercapaciteit van het speeksel neemt namelijk de gevoeligheid voor cariës toe.
Bron: tandarts S.H.B.J.M. Smit Duiven.
Perio-aid ®* verkrijgbaar bij drogist en apotheek