Pijn is een hardnekkig probleem in de brandwondenzorg. De dagelijks noodzakelijke wondverzorging, nodig voor een goede genezing van de brandwonden, vormt voor patiënten een nare herinnering aan hun opname. Dit kan namelijk, afhankelijk van het totaal verbrand lichaamsoppervlakte, wel twee uur per dag duren. Als verpleegkundige wil je dan dat je patiënt zo min mogelijk lijdt. Daarom vergeleek verpleegkundig onderzoeker Alette de Jong diverse pijnmeetmethoden met elkaar en onderzocht ze of er naast het toedienen van medicatie ook non-farmaceutische interventies zijn die de pijn verlichten. Dankzij haar proefschrift “Notes on burn nursing” is er nu wetenschappelijk bewijs voor het gebruik van pijnmeetmethoden bij volwassenen en kinderen met brandwonden.
Voor een juiste pijnmeting bij brandwonden gebruik je andere methodes voor kinderen dan volwassenen. Dat concludeert Alette de Jong, verpleegkundig onderzoeker van de Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland (VSBN) en werkzaam in het brandwondencentrum van het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk, in haar proefschrift ‘Notes on burn nursing’. De Nederlandse Brandwonden Stichting subsidieerde dit belangrijke onderzoek naar pijn bij brandwonden grotendeels. Dinsdag 24 september verdedigt De Jong haar proefschrift.
Pijn hardnekkig probleem in brandwondenzorg
Alette de Jong: ‘Als verpleegkundig onderzoeker ben ik geïnteresseerd in het verbeteren van de pijnbehandeling. Het veroorzaken van pijn, dat gepaard kan gaan met de dagelijkse wondverzorging, is namelijk een ontzettend lastig aspect van het vak. Maar er zijn meer redenen om pijn bij brandwonden goed te behandelen. Zo kan pijnbeleving de gevoeligheid voor pijn op de langere termijn en de wondgenezing nadelig beïnvloeden. Ook kunnen posttraumatische stress symptomen ontwikkeld worden. Een belangrijke stap in het voorkomen hiervan is het evalueren van effecten van pijnbehandeling door middel van pijnmeting. Daarnaast wilde ik onderzoeken welke effecten niet-medicamenteuze methoden op pijn tijdens de wondverzorging hebben.’
Hoe meet je pijn?
De Jong onderzocht alle gangbare pijnmeetinstrumenten op hun geschiktheid om in de brandwondencentra te kunnen gebruiken. Immers, om pijnbehandeling goed te kunnen onderzoeken, moet je eerst weten welk instrument het meest betrouwbaar is om die pijn te meten. De uitkomst welke pijnmeetmethode het best geschikt is, verschilde voor kinderen en volwassenen. Dat komt omdat het meten van pijn bij volwassenen anders in z’n werk gaat dan bij kinderen. Kinderen kunnen tenslotte nog niet onder woorden brengen of beschrijven hoe ze de pijn ervaren. Voor kinderen van 0 t/m 4 jaar bleek de zogenaamde “COMFORT-B gedragsschaal” zeer geschikt. Hiermee worden pijnscores verkregen door observatie van pijngedrag met een checklist. Een methode waarmee verpleegkundigen zelf een globale inschatting van de pijn maakten, dus zonder gestructureerde checklist (“VAS”), voldeed niet. Bij volwassenen bleken zowel de visueel analoge thermometer (VAT) als de Grafische Numerieke Schaal (GNRS) geschikt, hoewel ze niet onderling uitwisselbaar zijn.
Pijnbestrijding aanvullen met niet-medicamenteuze interventies
Alette de Jong concludeert in haar proefschrift ‘Notes on burn nursing’ onder andere dat je voor een juiste pijnmeting bij brandwonden andere methodes voor kinderen dan volwassenen gebruikt.
Het tweede deel van De Jongs onderzoek belicht het nut van “non-farmaceutische interventies”. Anders gezegd: vermindert de pijn als de toegediende medicatie wordt aangevuld met niet-medicamenteuze acties? Hoewel ontspanningsoefeningen nog niet zijn onderzocht bij patiënten met brandwonden, zijn ze veelbelovend en bovendien gebruiksvriendelijk en eenvoudig toe te passen. Voor vermindering van pijn bij brandwonden werd bewijs gevonden bij drie non-farmaceutische interventies: hypnose, een snelle vorm van hypnose (rapid induction analgesia) en afleiding via een film. (Waarbij de kanttekening geplaatst moet worden dat het een vorm van hypnose betreft die de patiënt enkel kalmeert en laat ontspannen.) Deze interventies kunnen door verpleegkundigen gebruikt worden in de dagelijkse praktijk en zijn bovendien goedkoop. Wat in het huidige zorgklimaat weer een belangrijk argument is als het gaat om implementatie van onderzoeksuitkomsten in de kliniek.
Bron: Brandwondenstichting (http://brandwondenstichting.nl/notesonburnnursing/)