Reuma wordt in groepen onderverdeeld. Een grote groep is de spondyloarthritis (SpA) groep. De bekendste uit de groep is de ziekte van Bechterew, tegenwoordig ankyloserende spondylitis genoemd. Andere ziekten in deze groep zijn reactieve artritis, artritis psoriatica en artritis bij inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa en ziekte van Crohn). Over deze ziekten volgt dadelijk meer uitleg.
Waarom heeft men van al deze ziekten een groep gemaakt? Omdat ze vaker voorkomen in één familie, er is dus een gemeenschappelijke genetische aanleg. Wanneer we iemand met de ziekte van Bechterew op het spreekuur zien, en we vragen welke ziekten in de familie voorkomen, dan vertellen ze vaak dat ziekte van Bechterew, psoriasis, artritis psoriatica, ziekte van Crohn en colitis ulcerosa voorkomt in de familie.
Ziekte van Bechterew geeft vooral stijfheid en pijn in de lage rug en nek en kan ook ontstekingen van knieën en hielen geven. Het ontstaat vooral bij jonge mannen en geeft typisch rugpijn en stijfheid aan het eind van de nacht en in de ochtend. Uit onderzoek wordt duidelijk dat deze ziekte ontstaat door een verstoord immuunsysteem in de darmen. En daar vinden we het verband met de darmziekten: ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.
Ziekte van Crohn is een auto-immuunziekte, dit wil zeggen dat bij deze ziekte het immuunsysteem de eigen darm niet meer herkent en daarom de darm gaat aanvallen. Deze aanval van het immuunsysteem veroorzaakt ontsteking van de darm. Hierdoor gaan zweren ontstaan in de darm en kan de darm gaan bloeden. Deze klachten kunnen van de mond tot de anus ontstaan, maar meestal zit de ontsteking in het laatste eind van de dunne darm. Door de ontsteking krijgen mensen met de ziekte van Crohn last van buikpijn, diarree, moeheid en ze vermageren. Colitis ulcerosa is ook een auto-immuunziekte van de darm waarbij de ontsteking meestal in het laatste deel van de dikke darm zit.
Beide darmziekten kunnen ook ontstekingen buiten de darm geven, bijvoorbeeld in de gewrichten. Het veroorzaakt pijn en zwelling van vooral de knieën en de heupen. Meestal ontstaan de gewrichtsontstekingen als er ook veel darmontsteking is, maar de gewrichts- en darmontstekingen lopen niet altijd parallel.
Een volgende ziekte in de groep van spondyloartritis is de reactieve artritis. Hierbij krijgen mensen pijnlijke en gezwollen gewrichten na een infectie. Dat kan een darminfectie zijn geweest, maar ook een sexueel overdraagbare infectie of een ontsteking van de urinewegen. De meest bekende van de darminfecties is de bacterie Salmonella, andere voorbeelden zijn Shigella, Campylobacter en Yersinia. Deze bacteriën veroorzaken na een voedselvergiftiging diarree die wel een maand kan duren. Chlamydia is de belangrijkste oorzaak van sexueel overdraagbare infecties met gewrichtsklachten. Bij reactieve artritis ontstaan de gewrichtsklachten meestal 1 tot 4 weken na de infectie. Meestal ontsteken maar enkele gewrichten, meestal minder dan drie, en meestal de knie, enkel of voet.
De laatste uit de groep is artritis psoriatica. Er is dan ontsteking van gewrichten (vaak meer stijfheid en zwelling dan pijn) bij mensen die psoriasis hebben. Meestal krijgen deze mensen eerst psoriasis en later gewrichtsontstekingen maar het kan ook in de omgekeerde volgorde ontstaan. Er zijn veel verschillende vormen van artritis psoriatica: soms zit het alleen aan de uiteinden van de vingers en de tenen, soms in enkele grote gewrichten, soms lijkt het erg op reumatoïde artritis en soms lijkt het op de ziekte van Bechterew en geeft het vooral rugklachten. Het is dan de aanwezigheid van psoriasis die tot de diagnose leidt.
Daarom zal de reumatoloog bij iemand die de eerste keer op het spreekuur komt en alleen een dikke knie heeft, niet alleen de knie onderzoeken maar uitgebreid vragen naar psoriasis, infecties, darmklachten en rugklachten en bij het onderzoek zullen we de huid nakijken op psoriasis, de andere gewrichten onderzoeken op ontsteking en de rug onderzoeken op stijfheid. Het stellen van de juiste vragen en het lichamelijk onderzoek zijn belangrijk omdat bloed- en röntgenonderzoek vaak niet afwijkend is wanneer de ziekte nog maar kort aanwezig is.
Van onze medisch adviseur Dr. C.M.A. De Gendt