Zorgverzekeraar wil lange wachtlijsten

Zorgverzekeraar CZ stuurt doelbewust aan op wachtlijsten. In het belang van ons allemaal.

Je zou er somber van worden. Al die nare berichten uit de zorg. Miljarden en miljarden kost het. Ieder jaar weer meer. En het wordt alleen nog maar erger. Gelukkig is er ook vrolijk nieuws: de wachtlijsten zijn terug.

Uh? Ja, ooit werden die lijsten verketterd. Ministers kregen er voor op hun falie. Miljoenen en miljoenen werden er tegenaan gegooid. Maar nu is het een hoopvol teken: de zorgmarkt begint te werken.

Het is zorgverzekeraar CZ die, niet voor het eerst, de knuppel in het hoenderhok gooit. Het bedrijf wil, net als de collega’s, dat patiënten niet meer automatisch naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gaan. In plaats daarvan moeten ze vaker naar efficiëntere ziekenhuizen. Dat verhoogt de kwaliteit. En het is goedkoper.

Om dat te forceren koopt CZ voor de negen meest voorkomende behandelingen (bijvoorbeeld amandelen, liesbreuken, knie, heup en staar) bij sommige ziekenhuizen bewust te weinig in. Zeg 80 in plaats van de gebruikelijke 100 staaroperaties. Gevolg: wachtlijsten. En als patiënten CZ daarover bellen weet het bedrijf wel een oplossing: waarom gaat u niet naar een ander ziekenhuis? Ietsje verder weg, maar wel beter.

‘We kopen meer in bij ziekenhuizen met een goede prijs/kwaliteitsverhouding’, legt woordvoerder Marie-José van Gardingen uit. ‘En ja, dat kan leiden tot wachtlijsten bij ziekenhuizen waar het minder goed is.’

Paardenmiddel
De kunstmatige wachtlijsten zijn een paardenmiddel. Maar dat is misschien wel nodig ook. De Zorgverzekeringswet, die al in 2006 werd ingevoerd, geeft de zorgverzekeraars een grote, sturende rol. Zij moeten er mede voor zorgen dat de zorg zo efficiënt mogelijk werkt. Goed voor de winst van de zorgverzekeraars. Maar ook goed voor alle verzekerden: hun premie stijgt daardoor minder hard.

Op die wet, en de bijbehorende marktwerking, is veel kritiek, maar een ding is zeker: als de zorgverzekeraars niks doen werkt het niet. Jarenlang schrokken ze daarvoor terug, maar het tij lijkt gekeerd.

‘Het is niet de meest dankbare rol’, legt Van Gardingen van CZ uit. ‘Maar we nemen hem graag op ons. We hebben een maatschappelijke plicht om die kosten in toom te houden.’

Het Tilburgse bedrijf liep ook al voorop met het stellen van kwaliteitseisen voor bepaalde behandelingen. Zo stopte CZ de contracten voor borstkankeroperaties in een aantal ziekenhuizen. Andere zorgverzekeraars volgden. Nu reageren de collega’s – we belden met Zilveren Kruis/Achmea, Menzis en VGZ – terughoudend. Reden: ze willen hun klanten niet confronteren met wachtlijsten. En er zouden andere manieren zijn om hetzelfde doel te bereiken.

‘Maar wij zijn er ook nog niet’, zegt Christine Rompa, woordvoerder van Zilveren Kruis/Achmea. Vorig jaar zomer spraken de zorgverzekeraars en de ziekenhuizen af dat de kosten niet meer dan 2,5 procent per jaar mogen stijgen. De afgelopen jaren was dat het dubbele. De afspraak legt een grote druk op de contractonderhandelingen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen die voor 1 april moeten zijn afgerond. ‘Als straks blijkt dat bepaalde ziekenhuizen niet mee willen doen, dan kunnen we ze niet contracteren’, legt Rompa uit. Dan kunnen patiënten van Zilveren Kruis/Achmea er helemaal niet terecht. ‘Dat is niet de insteek, maar het zou kunnen.’

CZ neemt met de stap wel een risico, want voor de klanten is het wel even wennen. Dat zorgverzekeraars selecteren op kwaliteit gaat er nog wel in. Maar uit een recent onderzoek van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie bleek dat minder dan de helft van de ondervraagden het acceptabel vindt als verzekeraars selecteren op betaalbaarheid. En als de keuzeruimte daarmee beperkt wordt, zakt dat tot 25 procent.

‘Verzekeraars moeten heel goed uitleggen waarom ze die keuzes maken’, zegt NPCF-woordvoerder Nathalie Koopman. ‘Dat schort er nog aan, maar we zijn niet tegen de ontwikkeling, want wij betalen als patiënten uiteindelijk allemaal de zorg.’
Door: Dirk Jacob Nieuwboer / De Pers