Van onze medisch adviseur,
Bij gebruik van meerdere medicijnen tegelijkertijd kan het voorkomen dat die medicijnen elkaars werking versterken of verminderen (= geneesmiddelen wisselwerking).
Bij het grootste gedeelte van medicijncombinaties komt dit niet voor maar soms kunnen gevaarlijke combinaties ontstaan.
Zo moet men voorzichtig zijn met de combinatie van methotrexaat en NSAIDs (bijvoorbeeld diclofenac, brufen, meloxicam) en methotrexaat en bepaalde antibiotica, vooral trimethoprim of bactrimel.
Door de combinatie gaat methotrexaat namelijk sterker (en soms dus te sterk) werken. Dit komt onder andere omdat door de aanwezigheid van de andere medicijnen de nieren minder methotrexaat klaren en het dus langer in het lichaam werkzaam blijft. Een andere ongewenste combinatie zijn de NSAIDs met medicijnen tegen hoge bloeddruk. NSAIDs kunnen zelf de bloeddruk verhogen of bijvoorbeeld in combinatie met ACEremmers zoals fosinopril de werking van de nieren verstoren.
Zo zie je soms ook dat NSAIDs dikke voeten geeft, zeker bij mensen die al een plaspil gebruiken.
Wisselwerking kan ook voorkomen als recept-medicijnen worden gecombineerd met zelfzorg-medicijnen en tussen zelfzorg-medicijnen onderling.
Zo komt het nog steeds voor dat mensen zich niet bewust zijn dat de pijnstillers die men bij de drogist kan kopen medicijnen zijn en dezelfde zijn als bij de apotheker, alleen een wat lagere dosering. Het komt voor dat iemand zowel naproxen van de arts krijgt voorgeschreven en bij de drogist aleve gaat halen. Aleve is ook naproxen en dus kan het samen gebruiken tot een overdosering leiden.
Ook kunnen medicijnen een wisselwerking vertonen met voedsel of bepaalde dranken, zoals bijv. alcohol, melk of grapefruitsap. Om die reden mogen ze daar dan niet mee worden gecombineerd. Bijvoorbeeld de bisfosfonaten, de medicijnen tegen botontkalking die op nuchtere maag ingenomen moeten worden, hechten aan kalk in de voeding. Dus als men ze inneemt en niet een half uur wacht met eten, worden ze niet in het lichaam opgenomen en kunnen ze dus niet werken.
Daarnaast is het ook nog mogelijk dat de werking van een medicijn wordt beïnvloed door het gelijktijdige gebruik van alcohol, zoals bijv. bij veel antibiotica en methotrexaat. Uit onderzoek blijkt dat de meeste medicijngebruikers zich goed laten informeren wanneer zij zelfzorggeneesmiddelen en receptmiddelen tegelijk gebruiken.
Uit onderzoek blijkt ook dat artsen slecht op de hoogte zijn van het medicijngebruik van hun patiënten. Tussen twee bezoeken aan de reumatoloog door kan door de huisarts of andere specialisten weer nieuwe medicatie voorgeschreven zijn en mensen gaan er nog steeds ten onrechte van uit dat wij automatisch op de hoogte gebracht worden. Dat is niet het geval. Wij baseren ons op de medicijnlijst die u aan ons voorlegt. Dus als u bij ons komt met het verhaal dat er een klein blauw tabletje voor de bloeddruk bijgekomen is, dan geeft dat onvoldoende informatie.
Het meebrengen van het Actuele Medicijn Overzicht bij ieder bezoek aan de arts is dan ook van groot belang. Dit overzicht kunt u bij de apotheek halen.
Een belangrijke functie van de apotheek is tegenwoordig dan ook medicatiebewaking omdat zij op dit moment het beste overzicht hebben (tenminste als u bij één apotheek alle medicijnen ophaalt en daar ook de zelfzorgmedicijnen doorgeeft).
Het is belangrijk dat de apotheek een goed overzicht heeft van alle middelen die door een bepaalde patiënt worden gebruikt omdat dan problemen die kunnen optreden bij het gelijktijdig innemen van verschillende middelen kunnen worden gesignaleerd. Ook is het voor de apotheek belangrijk om enig inzicht te hebben in sommige onderliggende aandoeningen (b.v maagzweren) die van grote invloed kunnen zijn op de te kiezen medicatie in sommige gevallen. Tenslotte is het belangrijk dat bekende overgevoeligheden van de patiënt ook bij de apotheek bekend zijn. De meeste apotheken gebruiken hiervoor speciaal ontwikkelde computersystemen die vaak een zekere koppeling hebben met de computersystemen van huisartsen.
Een goede apotheek houdt in de gaten of een patiënt/medicijngebruiker risico loopt op wisselwerking van verschillende medicijnen. Het blijft niettemin belangrijk dat een gebruiker zelf ook alert blijft. Zowel bij gebruik (middels de bijsluiter) als al tijdens het consult met de arts.
Dr. C.M.A. De Gendt