Dementie zorgt voor veranderingen in een relatie. Een Amerikaans onderzoek richtte zich op de communicatie tussen echtparen waarvan de ene partner dementie heeft. Ze namen de gesprekken van de echtparen op en bekeken wat de communicatie bevorderde. Uit het onderzoek komen 10 tips naar voren, die bruikbaar zijn voor echtparen, maar ook voor anderen. In het onderzoek werden de tips aangevuld met voorbeeldgesprekken uit het onderzoek, waarbij de tips worden toegepast. Deze zijn vertaald naar een Nederlandse situatie.
1. Vertel over het ‘nieuws van de dag’
U kunt nieuwtjes vertellen van familie en bekenden of de plannen van de dag doornemen. Als degene met dementie moeite heeft met spreken, wordt u vaak de gangmaker van het gesprek. Als u dat niet gewend bent, kunt u ook proberen om uw gedachten hardop te delen. Zo kunt u toch een gesprek op gang houden.
Voorbeeldgesprek ‘de dag doornemen’.
(M is de mantelzorger en D de partner met dementie):
M: ‘…en dan gaan we naar de bieb.’
D: ‘Waarom?’
M: ‘Om een boek terug te brengen.’
D: ‘Oh, ja.’
M: ‘Dan neem ik weer nieuwe boeken mee.’
D: ‘Ja’
M: ‘En dan gaan we naar de bank.’
Bovenstaand gesprek gaat zonder dementie vaak heel vluchtig, vaak terwijl u ook iets anders doet. Voor iemand met dementie zijn gesprekken echter steeds lastiger te volgen. Als u dat merkt, kijk dan degene aan, zo helpt ook uw lichaamstaal om te begrijpen wat u zegt.
2. Geef ruimte voor eigen inbreng
U bent waarschijnlijk steeds vaker aan het woord dan degene met dementie. Het is dan wel belangrijk om ruimte te geven aan hem of haar. Dat kan bijvoorbeeld door een stilte te laten vallen. Dit kan degene met dementie de tijd en ruimte geven om op zijn of haar manier te reageren, met woorden, blikken, geluiden of gebaren. Een andere manier is om verhalen korter te maken. En makkelijke vragen te stellen die met ja of nee zijn te beantwoorden.
M:’Jeanette, die vrouw die het huis hiernaast huurt, wil haar vriend in Italië bezoeken.’
D:’Ja?’
M:’… Maar die vriend is juist aan het regelen dat hij hier kan komen wonen.’
D:’Ja’
M:’Dus ik weet niet wat ze gaat doen. Jeanette wil er naar toe om hem te bezoeken. Maar ik denk dat ze beter thuis kan blijven en de huur kan betalen. Die is nog steeds niet betaald.’
M: (Snapt dat hij veel heeft verteld, is even stil, en maakt oogcontact)
D:(vertraagde reactie) ‘Het zit je dwars, hé?’
M: ‘Wat wil je eten?’
D: (Kijkt op maar antwoord niet)
M: (Ziet dat haar partner het niet begrijpt en maakt de vraag makkelijker).
M: ‘Wat wil je op je brood? Jam of kaas?’
D: ‘Kaas’
3. Vraag om eigen inbreng
U kunt ook op andere manieren laten merken dat u de inbreng van degene met dementie waardeert. Dat kan bijvoorbeeld door te vragen naar een onderwerp waar iemand graag iets over wil vertellen.
M: ‘Op verjaardagen vertel je vaak over vroeger he?’
D: ‘Ja, ik ben een makkelijke prater. Ik heb maar een onderwerp nodig en ik ga vertellen.’
M: ‘Waar wil jij over vertellen?’
D: ‘Misschien over voetbal? Of vind je dat niet leuk?’
M: ‘Ik hoor je graag vertellen. Wat zijn volgens jou de beste spelers die bij Ajax hebben gespeeld?’
Lees hier de rest van de tips.