Systemische lupus erythematodes (SLE) komt veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Hoe komt dit? Om hierachter te komen, heeft dr. Michiel van der Vlist (UMC Utrecht) cellen uit het immuunsysteem van vrouwen en mannen met SLE met elkaar vergeleken. ‘Het lijkt erop dat het afweersysteem van vrouwen gevoeliger is afgesteld. Als het misgaat, gaat het vaker mis bij vrouwen dan bij mannen.’
SLE is een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het afweersysteem (immuunsysteem) niet alleen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën aanvalt, maar ook de eigen, gezonde, cellen. Het Reumafonds financiert al langer onderzoek van professor Linde Meyaard naar het ontstaan van SLE. Dr. Michiel van der Vlist is onderzoeker in haar onderzoeksgroep.
Eerste aanwijzing
‘Een eerste aanwijzing voor het vaker voorkomen van SLE bij vrouwen, kwam uit onderzoek uit onze groep’, vertelt Michiel van der Vlist. ‘We vonden dat het ontbreken van een bepaald eiwit – CD200R – vooral bij vrouwelijke muizen zorgde voor een veel sterkere afweerreactie. Vervolgens ontdekten we dat CD200R niet goed werkt bij mensen met SLE’, vertelt dr. Michiel van der Vlist. ‘CD200R geeft normaal gesproken het signaal af dat een afweerreactie kan stoppen. Bij mensen met SLE doet CD200R dat niet. We denken dat mede daardoor de afweerreactie tegen het eigen lichaam maar doorgaat. Of dit inderdaad vooral bij vrouwen gebeurt, wilden we graag verder onderzoeken.’
Afweerreactie alleen maar erger
In een nieuw Reumafonds-onderzoek onderzochten Michiel van der Vlist en zijn collega Ines Ramos het bloed van zo’n 20 mensen met SLE. ‘We keken eerst wat er bij mensen met SLE nu eigenlijk misgaat. Wat bleek? Zij hebben meer dan genoeg CD200R in hun lichaam, zelfs meer dan mensen die géén SLE hebben. De afweerreactie zou dus eigenlijk moeten kunnen stoppen. Maar in plaats daarvan werd die alleen maar erger. Als je het met een auto zou vergelijken, is de rem niet alleen kapot, maar wordt het gaspedaal ook nog eens verder ingetrapt.’
“Mensen met SLE hebben meer dan genoeg CD200R in hun lichaam. Toch wordt de afweerreactie niet geremd, maar wordt die alleen maar erger. Dr. Michiel van der Vlist (UMC Utrecht)„
Oorzaak man-vrouwverschillen moeilijker vast te stellen
Dat de verkeerde afweerreactie bij mensen met SLE door CD200R niet wordt geremd maar juist toeneemt, is een belangrijk resultaat uit het onderzoek. ‘De precieze oorzaak voor de man-vrouwverschillen bleek moeilijker vast te stellen, vertelt Van der Vlist. ‘Wij denken nu dat het afweersysteem van vrouwen gevoeliger is afgesteld dan bij mannen. Als ik het weer met een auto mag vergelijken: bij vrouwen gaat die van zichzelf op een hogere snelheid. Als het dan misgaat met de rem, is er geen houden aan en ontstaat SLE vaker bij mannen dan bij vrouwen.
Meer onderzoek bij vrouwen hard nodig
Om dichterbij een oplossing voor SLE te komen is er veel meer onderzoek onder vrouwen nodig. Michiel van der Vlist: ‘Ik denk dat wij de oorzaak van de man-vrouwverschillen moeilijk konden aantonen, omdat we het bloed van relatief weinig vrouwen hebben onderzocht. Willen we SLE echt begrijpen en op termijn kunnen behandelen, dan is onderzoek waarin mannen en vrouwen nog grondiger worden vergeleken hard nodig.’
Bron: Reumafonds