Bij patiënten met coeliakie, een auto-immuunziekte, komen afweercellen in het geweer. Een internationaal team van onderzoekers, waaronder LUMC’ers, vond dat patiënten iets met elkaar gemeen hebben: een frappante overeenkomst in afweercellen. Het bezit van dit type afweercellen verklaart waarschijnlijk mede waarom iemand met een erfelijke aanleg voor coeliakie al dan niet ziek wordt. Dit schrijven de onderzoekers in het Journal of Immunology.
Lang niet iedereen met een erfelijke aanleg voor coeliakie krijgt deze chronische darmziekte. Tussen mensen die wel ziek worden zijn er bovendien grote verschillen. Sommige patiënten krijgen op jonge leeftijd klachten, anderen pas later. De een heeft ernstige problemen, de ander milde. “Waarom dat zo is, wisten we tot nu toe niet”, zegt senior auteur prof. Frits Koning (Immunohematologie). “Maar nu lijkt een deel van de verklaring te liggen in het repertoire aan afweercellen waar iemand over beschikt.” Samen met collega’s is hij al enige jaren bezig om in kaart te brengen wat er bij patiënten op moleculair niveau gebeurt.
Erfelijke aanleg coeliakie
Coeliakie ontstaat doordat bepaalde eiwitten (gluten) uit tarwe, rogge en gerst een reactie van het afweersysteem uitlokken. Die reactie keert zich vervolgens ook tegen de cellen die de darmwand bekleden, met allerlei klachten tot gevolg.
Een afweerreactie begint als afweercellen, om precies te zijn CD4+ T-helpercellen, fragmenten van eiwitten herkennen als die aan hen gepresenteerd worden door zogenoemde HLA-moleculen op het oppervlak van darmcellen. Mensen met een erfelijke aanleg voor coeliakie hebben specifieke varianten van HLA-moleculen die glutenfragmenten presenteren. Gealarmeerde T-cellen binden op het complex van HLA en glutenfragment en zetten de afweerreactie in gang.
Of een T-cel het complex herkent, hangt af van de receptor die hij op het oppervlak heeft. Ieder individu heeft een grote verscheidenheid aan T-cellen en mensen verschillen onderling in het receptor-repertoire waarover ze beschikken: iedereen heeft zijn eigen, unieke set.
Lees hier het volledige artikel.