Van de medisch adviseur uitleg over de ziekte van Bechterew
En van de mensen met reumatoïde artritis hebben ongeveer 80% een positieve reumafactor, dus 20% niet. Dus bij 1 op de 5 mensen vind je het niet in het bloed. Daarom hangt de diagnose niet alleen van bloedtesten af maar van een
geheel van kenmerken van de ziekte. Tot nu toe was de diagnose ziekte van Bechterew gebaseerd op de kenmerkende
beschadigingen op de Röntgenfoto ter plaatse van de SI-gewrichten in het bekken, maar eigenlijk wil je een diagnose stellen vóór er schade is, omdat je hoopt dat je de ziekte kan tegenhouden.
Zo denken we nu bijvoorbeeld dat we de beste kans hebben om reumatoïde artritis tegen te houden vóóraleer de ziekte daadwerkelijk gewrichtsontstekingen geeft of in de eerste 6 maanden van de ziekte. Maar de gemiddelde persoon met de ziekte van Bechterew heeft al minstens 5 jaar klachten vooraleer de diagnose gesteld wordt. Veel te laat dus.
Hoe kan je dat nu versnellen? Dat is best moeilijk want de ziekte van Bechterew begint meestal met rugpijn, en wie heeft er nou nog nooit rugpijn gehad? Is er een test voor de ziekte van Bechterew? De enige bloedtest is de test HLA-B27, het is een deel van een chromosoom dat bij 90% van de mensen met de ziekte van Bechterew aanwezig is. Maar ook 8% van de gezonde Nederlandse bevolking heeft dit kenmerk op het chromosoom.
Dus als de huisarts iemand ziet die rugpijn heeft (minstens iedere dag wel iemand) en hij bepaalt de test en die is postief, dan is de kans dat die persoon de ziekte van Bechterew heeft nog steeds maar 9% omdat de ziekte zo weinig voorkomt en rugpijn zoveel voorkomt. Dus er moesten nieuwe criteria komen om de ziekte vast te stellen.
Ten eerste is er de speciale aard van de rugpijn, genoemd inflammatoire rugpijn omdat het door ontsteking veroorzaakt wordt.
De kenmerken hiervan zijn:
de pijn begint voor het 40e levensjaar, is al minimaal 3 maanden aanwezig, de klachten komen geleidelijk (het schiet er dus niet in), de pijn verbetert met bewegen en niet met rust (dat is meestal ook andersom) en begint typisch in de
nacht en verbetert met het opstaan. Typisch zijn het jonge mannen die nooit eens lekker kunnen uitslapen door de rugpijn.
Nieuwe classificatiecriteria voor axiale spondylo-artritis oftewel: hoe stelt de reumatoloog de diagnose ziekte van Bechterew
Vroeger had men de gewoonte een ziekte te vernoemen naar de persoon die deze ziekte voor het eerst beschreef. In 1892 beschreef de Russische neuroloog en psychiater Vladimir Bechterew (1857-1927) voor het eerst een ziekte die vooral bij jonge mannen voorkwam en leidde tot een pijnlijk en stijve wervelkolom en bekken.
In deze tijd wil men liever een beschrijvende naam geven dus ziekte van Bechterew wordt nu axiale spondylo-artritis genoemd. Axiaal wil zeggen dat de klachten in de wervelkolom zitten (de centrale as van ons lichaam) en spondylo-artritis betekent dat er ontsteking (-itis) zit in de gewrichtjes van de wervels (spondyl is het Griekse woord voor wervel) en de SI-gewrichten van het bekken.
Is er 1 test in het bloed om vast te stellen dat je die ziekte hebt? Het mooiste zou zijn als er 1 test voor iedere ziekte was en als die test positief was, dan had je de ziekte en negatief dan heb je de ziekte niet. Zo’n test bestaat dus niet.
Neem nu bijvoorbeeld de reumafactor, de test die gebruikt wordt om aan te tonen of iemand reumatoïde artritis heeft.
Die test is erop gemaakt dat ze 95% betrouwbaar is, dat wil dus zeggen dat van de honderd mensen bij wie de test positief is, er 95% ook echt reumatoïde artritis hebben en 5% gezond zijn, dus 5 keer op de honderd heb je het fout.
Dus het hebben van deze specifieke soort rugpijn is de basis voor de diagnose. In de oude internationale criteria om de diagnose te stellen werden alleen afwijkingen op Röntgenfoto’s geaccepteerd en nu mogen we ook typische afwijkingen van de SI-gewrichten in het bekken op MRI-scan gebruiken om de diagnose te stellen. En aangezien op MRI veel eerder ontsteking te zien is, nog vóór er beschadiging op Röntgenfoto te zien is, kunnen we de diagnose eerder vaststellen.
Stel nu dat er ook op de MRI geen afwijkingen te zien zijn, dan proberen we zoveel mogelijk typische kenmerken van de ziekte van Bechterew te verzamelen om alsnog de diagnose te kunnen stellen. Indien men dan positief is voor
de HLA-B27 test zoals hierboven beschreven en men heeft nog minstens twee van de hierna beschreven kenmerken, dan mag men ook zeggen dat iemand de ziekte van Bechterew heeft.
Deze kenmerken zijn: het hebben van gewrichtsontsteking (typisch van heupen of knieën), een achillespeesontsteking die lang aanhoudt, een regenboogvliesontsteking van het oog, een dactylitis of worstevinger (dit wordt veroorzaakt door een ontsteking van de hele vinger, incluis de buig- en strekpezen van de vinger), psoriasis, de darmziekten ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, een goede verbetering van de pijn door gebruik van pijnstillers type NSAID (diclofenac, naproxen, brufen en dergelijke), dit in tegenstelling tot gewone rugpijn die maar matig reageert op deze pijnstillers, iemand in de familie die ook ziekte van Bechterew heeft, en een verhoogde CRP (dit is een ontstekingsgetal zoals de bezinking).
Waarom is dit nu zo belangrijk? Tot nu toe mochten we alleen biologicals starten als behandeling voor de ziekte van Bechterew als er beschadigingen zichtbaar waren op de bekkenfoto.
Maar we weten ondertussen dat we te laat zijn met het starten van biologicals als er al schade is, want ze onderdrukken wel de pijn en stijfheidsklachten, maar als er schade is kunnen de biologicals dat niet meer tegenhouden in tegenstelling tot het effect van biologicals bij reumatoïde artritis. Hoe komt dat? De beschadigingen
bij reumatoïde artritis worden rechtstreeks door ontsteking veroorzaakt, dus als je de ontsteking kan stoppen dan stopt het uitbreiden van schade.
Bij de ziekte van Bechterew weten we ondertussen dat de beschadigingen niet door de ontstekingen veroorzaakt worden maar door een poging van het lichaam om de gewrichten en de pezen te herstellen nadat er ontsteking is geweest. Dus hoe eerder de ontsteking stopt, hoe minder het lichaam zal proberen te repareren en hoe minder schade er ontstaat.
Dus nu is het wachten tot de ziektekostenverzekering ook deze nieuwe criteria voor de ziekte zal aanvaarden en we dus vroeger kunnen starten met biologicals.
Drs. C.M.A. De Gendt