Het verwijderen van de restitutiepolis uit de basisverzekering en het aanpassen van de Zorgverzekeringswet, waar het kabinet Rutte 2 in het regeerakkoord op zinspeelt, beperkt de vrije artsenkeuze, doorkruist inventieve samenwerkingsverbanden tussen medische professionals en leidt op den duur tot aantasting van de kwaliteit van de medische opleidingen. Sinds de introductie van het huidige zorgstelsel in 2006 hebben we in Nederland twee soorten polissen: de naturapolis en de restitutiepolis. De naturapolis is een verzekering waarbij de geleverde zorg direct door de zorgverzekeraar wordt betaald. Hierbij kun je alleen terecht bij een door de verzekeraar gecontracteerde aanbieder om voor volledige vergoeding in aanmerking te komen. En met de dreigende aanpassing van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet zal de zorgverzekeraar andere zorg dan gecontracteerd in het geheel niet meer hoeven te vergoeden. Bij de restitutiepolis heb je wel recht op volledige vergoeding achteraf en ben je niet gebonden aan de aanbieder bij wie de zorgverzekeraar zorg heeft ingekocht.
Maar op basis van welke criteria koopt een verzekeraar zorg in bij zorgverleners? Hoe legitimeert de overheid de macht die ze geeft aan zorgverzekeraars bij deze selectieve zorginkoop? Inderdaad, daar kun je vraagtekens bij zetten. Deze criteria zijn vaak ondoorzichtig en verschillen per verzekeraar. Bovendien moet een zorggebruiker iets te kiezen houden, zeker als hij ontevreden is over de aangeboden producten. Een arts trouwens ook, want die adviseert de gebruiker indien deze zijn patiënt wil doorverwijzen naar een collega-zorgverlener. Daarnaast kan de restitutiepolis gebruikt worden als een graadmeter voor klanttevredenheid over de zorginkoop van verzekeraars. Als restitutiepolissen populairder worden, ondanks de hogere prijs, is er klaarblijkelijk iets mis met het inkoopbeleid van de verzekeraars.
Kortom: de combinatie van het verwijderen van de restitutiepolis uit de basisverzekering en het aanpassen van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet leidt tot een onwenselijke beperking van de keuzevrijheid van burgers. Wij, jonge medici, vinden dat het maatschappelijk belang van keuzemogelijkheden van zorggebruikers niet verdrongen mag worden door het maatschappelijk belang van een doelmatig zorgstelsel. Er is beter evenwicht nodig tussen kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg.
De medische sector werkt momenteel hard aan de totstandkoming van harde meetinstrumenten voor het bepalen van de zorgkwaliteit. Maar die meetinstrumenten zijn nu nog niet toereikend. Dat mag geen reden zijn om zorgverzekeraars in de tussentijd ongestoord hun gang te laten gaan, zodat ze volgend jaar mogelijk een nog hogere en twijfelachtige miljardenwinst boeken.
Ik maak me zorgen over de mate waarop de invloed van zorgverzekeraars toeneemt en tegelijkertijd de keuzevrijheid voor patiënten wordt beperkt. Er dreigt een te eenzijdige focus op kostenbeheersing te ontstaan door het verdwijnen van de restitutiepolis. Daarnaast dreigen inventieve samenwerkingsverbanden tussen zorgverleners, zoals die momenteel toenemen in het kader van concentratie en spreiding van zorg en zoals wij die verder uitwerken in ons visiedocument, te worden doorkruist door de plannen van het kabinet. Zorgpaden, die bedoeld zijn om kwaliteit en efficiëntie van zorg te verbeteren, worden een doodlopende weg als één schakel in het zorgpad, om wat voor reden dan ook, niet wordt gecontracteerd door de zorgverzekeraar.
Ook voor de opleiding van medisch professionals voorzien wij problemen door dit voornemen van het kabinet. Door toenemende concentratie van zorg op een bepaalde plek worden bepaalde delen van de medisch specialistische opleidingen automatisch ook geconcentreerd, waardoor ze niet overal meer beschikbaar zijn. Het is onwenselijk als door selectieve inkoop de mogelijkheden om opgeleid te worden nog verder worden afgekalfd en ieder jaar opnieuw de continuïteit van opleidingen ter discussie moet worden gesteld. Dit is niet alleen een ramp voor aanstormende medici; het is vooral een ramp voor toekomstige patiënten.
Namens de medische professionals van de toekomst wil ik een halt toeroepen aan de toenemende marktmacht van zorgverzekeraars. Want wij betwijfelen of de voorgenomen kabinetsplannen überhaupt zullen leiden tot kostenbesparing, vrezen dat dit de kwaliteit van zorg in ieder geval niet zal verbeteren en roepen op af te zien van dit onzalige plan.
Ingezonden artikel Financieel Dagblad dinsdag 14 mei 2013
Suzanne Witjes is bestuurslid van De Jonge Orde, de beroepsvereniging voor aankomend medisch specialisten, en coördinator van de werkgroep jonge medische professionals, die werkt aan een visiedocument over de zorg van de toekomst.
Bron: De jonge Orde (voor en door aois)