Participatie is een veelomvattend begrip en heeft verschillende inhoudelijke betekenissen. Participeren betekent letterlijk ‘deelnemen’, maar de invulling van dat ‘deelnemen’ verschilt nogal. In dit artikel behandelen we kort de meest gebruikte ‘participatie’-termen, met de focus op die vormen van participatie waarbij cliënten/burgers betrokken zijn bij het beleid en de uitvoering daarvan. Ook kijken we hoe deze vormen van beleidsparticipatie in de nieuwe Wmo worden verankerd.
Betrokken bij beleid en uitvoering: de begrippen
We gebruiken diverse begrippen wanneer we het hebben over meedenken over beleid, recht op inspraak en invloed uitoefenen op zaken waarbij je betrokken bent. Denk aan algemene begrippen als medezeggenschap, inspraak en belangenbehartiging.
- Medezeggenschap gaat over het recht om mee te beslissen over zaken waar je bij betrokken bent.
- Inspraak is de historische voorganger van het begrip participatie en betekent ‘de mogelijkheid tot mening geven over zaken waar je bij betrokken bent’.
- Belangenbehartiging gaat over alle activiteiten die ervoor zorgen dat zaken die belangrijk zijn voor een bepaalde groep mensen aan bod komen. Het opkomen voor belangen staat hierbij centraal.
Medezeggenschap
Maar wat betekenen vervolgens begrippen als cliëntenparticipatie en burgerparticipatie en hoe verhouden die begrippen zich bijvoorbeeld tot een algemeen begrip als medezeggenschap? Het verschil zit vooral in de groep mensen die meedenkt en de belangen die zij hebben. Bij medezeggenschap gaat het bijvoorbeeld over werknemers die hun werkgever van advies voorzien of studenten die meedenken met het beleid van de onderwijsorganisatie. Maar ook cliënten van zorginstellingen bij wie de medezeggenschap sinds 1996 is geregeld in de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen.
Cliëntenparticipatie
In het verlengde daarvan kennen we het begrip cliëntenparticipatie. Hierbij gaat het om het betrekken van gebruikers, zoals cliënten en patiënten, bij zorg-, hulp- en dienstverlening waar zij een beroep op doen. Vanuit die hoedanigheid hebben zij belang bij een adequate zorg en dienstverlening. Denk aan de inbreng van cliënten in o.a. de jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg, de Wmo en de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB).
Lees hier het volledige artikel.